بررسی هیستومورفومتریک و رادیوگرافیک اثر سمّ دیازینون و مکمّل غذایی کلسیم بر تراکم بافت استخوان و پهنای غضروف صفحه ی رشد اپی فیزی در موش صحرایی نابالغ

مقدّمه: بافت استخوان بافتی پویا و فعّال است که به طور مداوم توسّط سلّول های استئوکلاستی تجزیه شده و استخوان جدید توسّط سلّول های استئوبلاستی ساخته می شود. غضروف صفحه ی رشد اپی فیزی در انتهای استخوان های بلند بین اپی فیز و دیافیز وجود دارد و مسئول رشد طولی این استخوان ها می باشد. رشد طولی استخوان پدیده ای فعّال است که با تکثیر و تمایز کندروسیت ها ایجاد می شود و تا دوران بلوغ ادامه می یابد. دیازینون یکی از سموم ارگانوفسفره است که به طور گسترده برای کنترل آفات در مزارع کشاورزی و باغات به کار می رود. اثرات سمّی دیازینون از طریق مهار آنزیم استیل کولین استراز سیستم عصبی و هم چنین تولید رادیکال های آزاد و اختلال در سیستم آنتی اکسیدان بدن صورت می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات سمّ دیازینون و مکمّل غذایی کلسیم بر روی تراکم بافت استخوان جمجمه و ران و پهنای غضروف صفحه ی رشد اپی فیزی در موش صحرایی در دوران قبل از بلوغ است. مواد و روش ها: 24 سر موش صحرایی نر نابالغ نژاد ویستار به چهار گروه کنترل (روغن ذرّت)، دیازینون ( mg/kg5)، کلسیم ( mg/kg35) و دیازینون + کلسیم ( mg/kg35 mg/kg+5) تقسیم شدند. بعد از 28 روز گاواژ مواد مورد نظر، موش های صحرایی بیهوش شده و بافت های ران و جمجمه جدا شدند. تراکم استخوان های ران و جمجمه پس از عکسبرداری رادیوگرافی و مساحت و محیط تیغه های استخوانی بخش اپی فیز استخوان ران و پهنای غضروف صفحه ی رشد اپی فیزی پس از انجام مراحل بافت شناسی، با نرم افزار image j تعیین شدند. نتایج: تراکم استخوان های ران و جمجمه، مساحت و محیط تیغه های استخوانی بخش اپی فیز استخوان ران و پهنای غضروف صفحه ی رشد اپی فیزی در گروه دیازینون در مقایسه با گروه های کنترل، کلسیم و دیازینون + کلسیم به طور معناداری کاهش داشت. نتیجه گیری: کاهش تراکم بافت استخوان ران و جمجمه، کاهش مساحت و محیط تیغه های استخوانی بخش اپی فیز استخوان ران و کاهش پهنای غضروف صفحه ی رشد اپی فیزی در گروه دیازینون می تواند در نتیجه ی استرس اکسیداتیو در بافت های استخوانی و غضروفی باشد. کاربرد مکمّل کلسیم اثرات سمّی دیازینون را روی بافت های استخوانی و غضروفی موش صحرایی بهبود بخشید.